Slimme bevoorrading voor een leefbare stad: Zwolle als voorbeeld
Hoe zorg je voor efficiënte logistiek in de stad zonder de leefbaarheid en veiligheid aan te tasten? Tijdens de DMI-dag in Zwolle deelden Dana Zijlmans van die gemeente en Robbert Janssen namens DMI hun inzichten. Zwolle is een inspirerend voorbeeld van hoe data, samenwerking en slimme keuzes kunnen leiden tot een toekomstbestendige bevoorrading.
Voor steden vormt het een steeds grotere uitdaging: hoe combineer je een toenemende vraag naar logistiek met de wens om steden leefbaar, veilig en duurzaam te houden? Robbert Janssen, projectleider slimme stadslogistiek binnen het DMI-ecosysteem, schetst het speelveld: “De zero-emissiezone is het grootste beleidsthema in veel steden, maar er wordt gewerkt aan veel meer dan dat. Denk bijvoorbeeld aan laadinfra, verkeersfilters, bouwlogistiek, ruimtegebruik en handhaving.”
Woningopgave
De woningbouwopgave in Nederland speelt ook een rol. Janssen: “Het bouwen van woningen betekent immers ook een toename aan voertuigen, tijdens én na de bouw. En ondertussen moet iedereen naar het werk, ook de medewerkers op de bouwplaats zelf. Reizen bouwvakkers met elkaar in een busje, gaan ze met het openbaar vervoer of allemaal individueel? En hoe ga je om het grote aantal zware bouwvoertuigen dat er nog eens bij komt in het verkeer? Als stad zul je daarover moeten nadenken.”
Waardevolle inzichten
Zwolle is een goed voorbeeld van een stad die deze uitdaging voortvarend aanpakt. De binnenstad is afgebakend door een stadsgracht en kent slechts vijf toegangswegen. Dana Zijlmans is beleidsadviseur stadslogistiek bij de gemeente. Zij vertelt hoe de stad al sinds 2020 werkt aan een zero-emissiezone, in nauwe samenwerking met lokale stakeholders. “Een van de eerste vragen die ik stelde toen ik in mijn functie begon: ‘Wat komt er eigenlijk allemaal de stad in?’ Wij hadden daar geen gegevens van. Daarom hebben we de vijf toegangswegen naar de binnenstad uitgerust met camera’s. Die leverden waardevolle inzichten op: wie rijdt er de stad in, met welk type voertuig en hoe lang blijven ze?”
Groot aandeel van busjes
De data toonden onder andere aan dat bestelbusjes – vaak van zzp’ers zoals loodgieters, schilders en pakketbezorgers – een groot aandeel hebben in de logistieke bewegingen. Zijlmans: “Deze groep ondernemers is lastig te bereiken, omdat ze over het algemeen niet zijn aangesloten bij brancheorganisaties. Tegelijkertijd zijn ze wel essentieel voor de bevoorrading van winkels én voor diensten aan bewoners.”
Van inzicht naar actie
De inzichten uit de monitoring gaven een duidelijk beeld van waar en op welke tijden de voertuigen aanwezig zijn. Zo bleek dat veel voertuigen de stad inreden zonder daar echt te hoeven zijn – doorgaand verkeer dus. “Ook werd duidelijk dat voertuigen vaak binnen de venstertijden het voetgangersgebied inreden, maar daarna langer bleven hangen. Daarover kregen we veel klachten.”
Zwolle gebruikte deze informatie de afgelopen tijd om het beleid aan te scherpen en het bundelen van leveringen te stimuleren. Een voorbeeld hiervan is de samenwerking tussen horecaondernemers en fabrikanten van streekproducten in het LastMileFresh-initiatief, die gezamenlijk hun bestellingen laten bezorgen, in plaats van ieder apart.
Samenwerking als sleutel tot succes
Zowel Zijlmans als Janssen benadrukt het belang van samenwerking. Zwolle werkt nauw samen met de provincie Overijssel, lokale ondernemers, logistieke makelaars en landelijke netwerken zoals het DMI-ecosysteem. Janssen: “We proberen gemeenten te helpen door kennis te bundelen. De uitdagingen zijn vaak vergelijkbaar, dus waarom zou je het wiel opnieuw uitvinden?”
“Binnen het DMI-netwerk werken inmiddels 14 gemeenten samen aan slimme stadslogistiek. Er wordt gezamenlijk data verzameld, zoals VESDI-data van het CBS met rit- en ladinginformatie van voertuigen. De gemeenten zijn allemaal verschillend, maar de uitdagingen zijn vergelijkbaar. Dankzij de samenwerking en gegevensuitwisseling ontstaat een rijker beeld van logistieke stromen, dat gemeenten helpt om gericht beleid te maken”
Toekomstgericht en flexibel
Zwolle kijkt ook vooruit. De stad onderzoekt alternatieve vormen van bevoorrading, zoals vervoer over water en pakketkluizen. Hoewel niet alles al even ver ontwikkeld is, blijft de gemeente experimenteren. Zijlmans: “We willen ondernemers helpen om stappen te zetten, ook als ze nog niet helemaal klaar zijn voor elektrificatie. Probeer het eens uit, is ons motto.”
De aanpak van Zwolle laat zien dat stadslogistiek niet alleen een technische, maar vooral ook een communicatieve opgave is. Het draait ook om het betrekken van ondernemers, bewoners en andere belanghebbenden. En om het slim inzetten van beschikbare data om keuzes te onderbouwen.
De foto’s van de DMI-dag in Zwolle kun je hier bekijken.
Reacties