‘Van faciliteren van gemotoriseerd verkeer naar sturen op ruimtegebruik’

Autoverkeer bepaalt grotendeels het stedelijk ruimtegebruik. Dat moet anders, vindt een consortium van gemeenten en bedrijven. Programmamanager Daan van der Tas van de gemeente Amsterdam legt uit waarom en hoe digitale regie op gebruik van de openbare ruimte hierbij helpt.

Ruimtelijk beleid van gemeenten wordt grotendeels bepaald door het optimaliseren van de doorstroom van het verkeer. Waarom werkt dat niet langer meer?

Van der Tas: ‘Om aan de vraag naar woningen te kunnen voldoen, verdichten Nederlandse steden. Hierdoor ontstaat er druk op de beschikbare openbare ruimte in de stad. Naast wonen en werken moet daar ook plek zijn voor bijvoorbeeld groen, wandelen en fietsen. Blijft het autoverkeer leidend in het gemeentelijk ruimtebeleid, dan kom je in een spagaat terecht die je niet meer met reguliere aanvullende maatregelen op kan lossen. Je moet dan op zoek naar een slimmer en effectiever beheer van de openbare ruimte.’

Het consortium DRO-DMI, dat bestaat uit gemeenten en bedrijven, ontwikkelt digitale instrumenten die gemeenten meer regie geven op het gebruik van de openbare ruimte. Wat voor consortium is dat precies?

Van der Tas: ‘Het consortium DRO-DMI bestaat uit de gemeenten Amsterdam en Almere en Groningen Bereikbaar, een regionaal samenwerkingsverband. Daarnaast is een groep kennisgedreven bedrijven aangesloten: Goudappel, Vianova, Technolution en AMS Institute. Samen ontwikkelen we in opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) digitale oplossingen die gemeenten kunnen helpen om meer regie op de openbare ruimte te krijgen. Over een periode van vijf jaar investeren het ministerie en de consortiumpartijen hiervoor samen 23 miljoen euro.’

Wat kunnen gemeenten doen met ‘digitale regie op gebruik van de openbare ruimte’ (DRO)?

Van der Tas: ‘Met de mogelijkheden die digitalisering biedt,  kunnen gemeenten het verkeer in de stad of delen van de stad veel beter managen. Hierdoor kun je beleid ontwikkelen en uitvoeren waarin niet verkeer maar ruimtegebruik centraal staat. Zo komen de schone, veilige en inclusieve steden die we graag willen een stapje dichterbij. In Amsterdam heb je bijvoorbeeld de Sloterdijk, een smal straatje waar heel veel verkeer overgaat. Met behulp van camera’s en sensoren langs de weg kunnen we alleen bewoners en lokale ondernemers toegang geven. Wie over de Sloterdijk rijdt maar dat niet mag, krijgt een boete. Andere maatregelen zijn ook mogelijk. Zo kunnen navigatiediensten de beperkte toegang van de straat ook in hun routeadviezen opnemen. Veel van dit soort dingen gebeuren al. Het consortium wil bestaande digitale instrumenten met elkaar verbinden en doorontwikkelen en nieuwe toevoegen.’

Hoe gaat DRO-DMI de bestaande digitale instrumenten doorontwikkelen?

Van der Tas: ‘Het gaat bijvoorbeeld om de doorontwikkeling van de modellen die we gebruiken voor verkeersmanagement in de gebouwde omgeving. De huidige modellen zijn erg gericht op de lange termijn. Die voorspellen bijvoorbeeld wat er gebeurt met het verkeer als je ergens een nieuwe woonwijk bouwt. Het consortium wil modellen ontwikkelen die vrijwel ‘realtime’ de verkeersstromen voorspellen. Je kunt dan direct ingrijpen, als dat nodig is. Een ander onderwerp waar het consortium zich op richt is ‘orchestratie’. Hierbij gaat het om de vraag hoe je op basis van een actuele verwachting verschillende interventies in onderlinge samenhang inzet en gebruikt. Dit gebeurt al wel natuurlijk, maar het moet verder worden doorontwikkeld. Het gaat dan ook over onder meer gevoelig liggende zaken als privacy.’

Is het consortium DRO-DMI ook onderdeel van het DMI-ecosysteem?

Van der Tas: ‘Wij zijn een van de zeventien consortia of partijen die binnen het ecosysteem actief zijn en die elk afzonderlijk met succes een aanvraag hebben ingediend bij het Nationaal groeifonds (NGF). Alle consortiumleden van DRO-DMI zijn dus ook deelnemers van het DMI-ecosysteem.’

Kunnen gemeenten die geen onderdeel zijn van het consortium ook meedoen of aanhaken?

Van der Tas: ‘Jazeker. Het consortium ondersteunt middelgrote en kleine gemeenten die stappen willen zetten op het gebied van digitaal beheer van de openbare ruimte. Als ze een vraag, casus of project hebben, kunnen ze zich bij het consortium melden. Wij gaan dan kijken hoe we de gemeente verder kennen helpen.’

Meer weten?

Meld je aan voor de informatiebijeenkomst op 5 februari 2025 of bezoek de website www.dro-dmi.nl.