Brandweervoertuigen die met spoed onderweg zijn kunnen sneller en veiliger door het verkeer door gebruik te maken van intelligente verkeerslichten. Door aan te sluiten op de iVRI-dataketen zijn brandweervoertuigen altijd connected en digitaal zichtbaar voor slimme verkeerslichten. Deze springen op groen als er een voertuig met alarmlichten en sirene nadert en niet onbelangrijk: de andere weggebruikers krijgen rood licht en kunnen, ook zonder kruising in de buurt, tijdig gewaarschuwd worden voor een voertuig met spoed en vervolgens anticiperen.
Om gebruik te kunnen maken van de mogelijkheden die intelligente verkeersregelinstallaties (iVRI’s) bieden, zijn kleine aanpassingen aan de brandweervoertuigen noodzakelijk. Ook is er via een aanbesteding door het Nederlands Instituut Fysieke Veiligheid (NIPV) in samenwerking met de brandweer een zogenaamde ‘cloud service partij’ gecontracteerd, die de data-uitwisseling tussen brandweervoertuigen en UDAP, de beheervoorziening van iVRI’s, realiseert. Vanaf 14 november 2025 start Be-Mobile met deze werkzaamheden. De verwachting is dat na 2 maanden naar schatting 2300 brandweervoertuigen van 20 betrokken veiligheidsregio’s gebruik kunnen maken van de voordelen van de iVRI-dataketen. Het ministerie van IenW investeert mee in de voertuigaanpassingen en een deel van de initiële kosten voor de cloud service partij.
Sneller en veiliger
Recente cijfers tonen aan dat minimaal een keer per week een ongeval plaatsvindt waarbij een hulpvoertuig betrokken is dat noodgedwongen door rood rijdt op weg naar een spoedgeval. Met alle gevolgen van dien voor de direct betrokkenen én de aanrijtijden voor de calamiteit waar het hulpvoertuig voor onderweg was. Door gegarandeerd groen licht te geven wordt de aanrijtijd korter en de rit veiliger. Daarnaast kunnen andere weggebruikers in hun navigatiedienst een waarschuwing krijgen voor een naderende hulpdienst met spoed. Deze zogenaamde Emergency Vehicle Alerts (EVA) laten ook zien uit welke richting de hulpdienst komt. Andere weggebruikers kunnen zo tijdig anticiperen, zelfs voordat ze de brandweerauto zien of horen. Ook dit bevordert de verkeersveiligheid.
Het aantal slimme verkeerslichten in Nederland groeit gestaag, op dit moment zijn dat er ruim 1750. Daardoor wordt het bieden van prioriteit voor hulpdiensten op steeds meer plekken mogelijk. Het aansluiten van de brandweer op de iRVI-dataketen stimuleert wegbeheerder om samen met nood- en hulpdiensten te kijken naar het optimaal inzetten en vergroten van het aantal iVRI’s.
Niet alleen brandweer
De brandweer volgt hiermee het voorbeeld van Ambulancezorg Nederland, dat vrijwel alle voertuigen heeft aangesloten. Het NIPV is groot voorstander. Er zijn ook gesprekken met politie, defensie en weginspecteurs over (het uitbreiden van hun) aansluiting bij de iVRI-dataketen. Het delen van data maakt het ook mogelijk om op sommige plekken beweegbare paaltjes en slagbomen te bedienen en kan ervoor zorgen dat de brugbediening even uitgesteld worden als er een nood- en hulpdienst met spoed nadert. Dit draagt allemaal bij aan kortere aanrijtijden.
Vanuit de werkstroom Stedelijk Verkeer en Logistiek is het DMI-programmabureau betrokken geweest bij de voorbereiding en in de selectiecommissie van de aanbesteding. De digitale infrastructuur van de iVRI-dataketen maakt het mogelijk om ook in verdichtte steden en autoluwe of autovrije wijken te zorgen voor optimale bereikbaarheid door nood- en hulpdiensten, maar ook voor andere specifieke groepen weggebruikers, zoals openbaar vervoer of emissievrije logistieke voertuigen.
De iVRI-dataketen is niet nieuw: prioriteitsverlening voor nood- en hulpdiensten bij iVRI’s vindt al uitgebreid plaats in de praktijk en functioneert goed. Het publiek-private project Safety Priority Services bewees begin 2025 dat EVA-meldingen effectief zijn en dat autofabrikanten en navigatiediensten grote waarde zien in het doorgeven ervan. Uiteraard zijn er binnen de iVRI-dataketen maatregelen genomen om dataveiligheid, privacy en optimale beschikbaarheid van de dienstverlening te garanderen. Bij de recente aanbesteding voor de brandweer is er bovendien extra aandacht geschonken aan beveiliging en de effectrapportage, om een goed beeld te kunnen krijgen van het daadwerkelijke gebruiksrendement met betrekking tot verkeersveiligheid, aanrijtijden en doorstroming van het verkeer.