‘Klimaatdashboard helpt bij maken van beter beleid’

De DMI-pilot met een integraal klimaatdashboard is voor Jan Kees Kleuver van de gemeente Groningen en zijn collega’s een eye-opener. ‘Door beleidsdoelen te kwantificeren, zie je direct of het werkt of niet.’

 Maken gemeenten klimaatbeleid, dan zijn de gevolgen hiervan meestal nog niet duidelijk. Er worden maatregelen en ambities opgeschreven als ‘op zoveel wegen gaat de snelheid van 50 naar 30 kilometer per uur’. Of: ‘Het centrum wordt autoluw en meer mensen gaan met het openbaarvervoer reizen.’ Maar wat de gevolgen zijn van zulke maatregelen voor bijvoorbeeld de CO2-uitstoot, is niet duidelijk.

Heb je een klimaatdashboard, dan kunnen de gevolgen van de maatregelen direct worden berekend. En dat werkt verrassend verhelderend, zo merkt coördinator klimaatneutrale stad Jan Kees Kleuver van de gemeente Groningen. ‘Het dashboard toont bijvoorbeeld wat er bij verschillende beleidskeuzes gebeurt met de CO2-uitstoot. Je kunt dit met schuifjes instellen. Wat dat betreft is het net een groot mengpaneel voor klimaatbeleid.’

KPI

HetEnergieBureau, een van de uitvoeringspartners, helpt Kleuver en zijn collega’s bij het omzetten van beleidsdoelen in getallen die geschikt zijn voor het klimaatdashboard. Hiervoor organiseert het adviesbureau in het najaar van 2024 enkele workshops. En kwantificeer je beleidsdoelen, dan is dat volgens Kleuver best confronterend.

‘Het wordt dan allemaal heel concreet. Ook kregen we een beetje het gevoel dat de cijfers een soort KPI’s (key performance indicators, red.) worden, waarop het beleid wordt afgerekend. Ook al weten we natuurlijk dat dat niet zo is.’

De samen met HetEnergieBureau opgestelde beleidsdata is in het klimaatdashboard gezet van ClimateView, een Zweedse softwareleverancier. Dat dashboard is verder aangevuld met data van de Regionale Klimaatmonitor, die in opdracht van het Rijk mobiliteitsdata verzamelt. Door de datasets te combineren, ontstaat een interactief klimaatdashboard.

Discussies

De DMI-pilot heeft bij de gemeente Groningen wel wat losgemaakt. ‘Het leverde echt interessante discussies op’, vertelt Kleuver. Zo zijn de meeste mensen nu overtuigd van de toegevoegde waarde van een ‘digital twin’ of digitale kopie van de stad. ‘Je kunt dan echt kijken hoe het ene beleidsveld het andere beïnvloedt.’

Meer zicht op het effect van beleid, leidt automatisch tot discussies over hoe beleid kan worden verbeterd. Kleuver: ‘We gaan vaak uit van bepaalde denkbeelden, maar kloppen die ook? Voor ons beleidsmedewerkers is dat belangrijk om te weten. Want maak je beleid dat achteraf niet blijkt te werken, dan is dat zonde van het gemeenschapsgeld. En het duurt nog langer om de CO2-uitstoot van Groningen te verlagen.’

Nooit af

Aan de pilot nemen de programma’s energie en mobiliteit deel. Maar ook andere programma’s van de gemeente Groningen zouden wat Kleuver betreft aan kunnen haken. Bijvoorbeeld het programma afval, want afvalverwerking zorgt voor relatief veel stikstofuitstoot.

Verder is het voor de DMI-pilot gemaakte integrale klimaatdashboard nog niet gekoppeld aan andere systemen. Zo werkt Groningen aan de vernieuwing van de mobiliteitsmodellen. Koppeling hiervan aan het klimaatdashboard kan helpen om de gevolgen van verkeersmaatregelen voor de CO2-uitstoot nog beter te berekenen.

Netcongestie is een ander onderwerp dat Kleuver graag in het klimaatdashboard op zou willen nemen. ‘In Nederland heb we last van een overvol stroomnet. Dit zet een rem op de installatie van warmtepompen. Het zou mooi zijn als data hierover ook in het klimaatdashboard opgenomen kan worden. Wat dat betreft is zo’n model natuurlijk nooit af. Het kan altijd beter.’

Meer weten?

Kom voor een terugblik op de eerste tranch van de pilot een een vooruitblik op de tweede naar de informatiebijeenkomst op 28 januari 2025 in het DMI Centre in Amersfoort.